Blog
Kerstliedje
“Wat knap van je dat je dit kerstliedje al zo goed kan spelen zonder te hebben geoefend!!”
De moeder van Michel geeft haar zoon een compliment. Ze vindt het leuk dat haar zoon kerstliedjes speelt en wil hem graag stimuleren om er nog meer te gaan spelen.
Maar is dit eigenlijk wel zo’n handig en stimulerend compliment?
Is het wel zo knap als je iets kan, maar er niets voor hebt gedaan?
En wat leert Michel van dit compliment?
Je kunt het hebben van een talent, bijvoorbeeld een muzikaal talent, vergelijken met een elastiekje. Het ene kind krijgt bij zijn geboorte een klein muzikaal elastiekje mee, de ander een groter elastiek en weer een ander een postbode-elastiek. Elk elastiekje kan worden uitgerekt: je muzikale groei. Of je nou een klein of een groot elastiek hebt meegekregen.
Je kunt je voorstellen dat iemand met een klein elastiekje, dus met weinig muzikaal talent, op een bepaald moment niet veel verder kan groeien en flink z’n best moet doen om zijn elastiekje uit te rekken. Maar een kind met een postbode-elastiek hoeft voor het eerste stukje groei niet zoveel te doen. Daar hoeft hij zich niet zo erg voor in te spannen. Dus: is het dan knap als dit kind ‘zomaar’ een kerstliedje kan spelen?
En wat leert Michel van zo’n compliment? Eigenlijk vooral dat hij zich niet zo erg hoeft in te spannen. Dus een volgende keer zal hij dat waarschijnlijk ook niet doen, want zich ergens voor inspannen lijkt alsof hij er niets van kan. En bovendien krijgt hij dan misschien wel geen compliment. En zo kan zich bij Michel het gevoel ontwikkelen dat oefenen iets is voor “domme” mensen.
Wat zou de moeder van Michel beter kunnen zeggen? Zodat ze haar zoon op een positieve manier kan stimuleren om meer kerstliedjes te gaan spelen?
Complimenten werken het beste als ze gaan over de manier waarop de prestatie tot stand gekomen is. Procesgerichte complimenten dus. En daaraan toevoegen wat dat vervolgens oplevert. Hiermee geven we de ander informatie om dit gedrag te herhalen in andere, nieuwe situaties. En dat is wat we vaak willen: dat de ander begrijpt dat dit gedrag voor herhaling vatbaar is en hem of haar verder kan brengen.
