Wijsje de Weg

‘Juf ik heb hoofdpijn en ik voel me niet lekker…. ‘

Een aantal lessen achter elkaar, klaagt Janneke van 8 jaar over hoofdpijnklachten, nog voordat we begonnen zijn met spelen. Maar vandaag voegt ze daar nog een zinnetje aan toe die bij mij de alarmbellen stevig doen rinkelen:  

“Juf, misschien wil ik wel STOPPEN met celloles…”

Help, wat nu?? Want dit is zo jammer! 

Janneke kwam in het begin steeds met zoveel energie en vrolijkheid naar de les. Het is een kind met talent en opvallend veel fantasie. Ze is bijvoorbeeld verrassend snel in staat om te zingen en te spelen tegelijk en komt elke les weer met geweldige ideeën. Ik maak daarom gebruik van allerlei verschillend (muzikaal) materiaal om haar nieuwsgierigheid en fantasie te voeden. Maar op een bepaald moment begon haar blijkbaar iets in de weg te zitten. En nu denkt ze zelfs over stoppen met les. Wat kan ik doen?

Ik besluit om haar moeder maar eens op te bellen. Zij vertelt me dat Janneke versneld is op school. Ze heeft een klas overgeslagen en sindsdien begint ze faalangst te ontwikkelen.

Dit herken ik in de celloles. Fouten maken is opeens een groot probleem geworden. Meteen bij het maken van een foutje, klapt Janneke dicht en sluit ze zich af.

Ik vermoed dat Janneke op dit moment veel meer basale veiligheid nodig heeft. Kennelijk moeten we op zoek naar een boost in haar zelfvertrouwen zodat ze kan leren met stress om te gaan. Ik duik nogmaals in al mijn aantekeningen over faalangst en perfectionisme en ik neem opnieuw contact op met Jannekes moeder.

Bij mama zijn betekent veiligheid voor Janneke. Daarom besluiten we dat ze voorlopig samen op les komen. Mama speelt ook cello en zo spelen we met zijn drieën veelvuldig muziek die ze al beheerst of die ze aan haar moeder kan uitleggen. Bovendien maken we zoveel mogelijk gebruik van al haar kwaliteiten: bewegen, energie, fantasie, creativiteit en humor.

Samenspelend met zijn drieën merken we dat het helpt om grapjes te maken over fouten en om expres fouten te maken. Met een kwinkslag na een foutje kan Janneke beter tegen een misser. 

Ook is het fijn om de cello soms even helemaal los te laten. Gelukkig houdt Janneke heel erg van dansjes verzinnen. Als we de muziek zingen ontstaan de dansjes vanzelf. Ik doe natuurlijk hard mijn best om ook de dansjes van Janneke te dansen! En het is logisch dat ik er ‘niets van kan’, zodat we een flinke hoeveelheid humor tegenkomen. Lachen helpt haar te ontladen en te ontspannen. Bovendien ziet ze haar juf fouten maken zonder stress.

Door de enorme hoeveelheid fantasie die Janneke bezit, krijg ik ook een idee…;-)

We spreken af dat ze een diploma en medaille verdient wanneer ze 10 x iets geks verzonnen heeft in de les. Iets geks wat te maken heeft met deze les. Dit verzinnen geeft Janneke vrijheid en plezier en schept een ontspannen sfeer. Het verzindiploma is geboren!

Op een natuurlijk moment trekt mama zich terug en werken Janneke en ik weer samen. Dat gaat ongemerkt en prima. Janneke neemt en krijgt veelvuldig de regie over een les.

Dit gebeurt spelenderwijs, dus wanneer ze de regie pakt, haak ik aan. Met een vrolijk circusliedje ontstaat bijvoorbeeld een door Janneke bedacht spel waarbij ze zichzelf volledig vergeet. Haar faalangst verdwijnt naar de achtergrond. Ze herhaalt het liedje meerdere keren waardoor ze er steeds beter boven staat. Ze voelt zich steeds meer betrokken bij dit muziekstuk en begint het steeds leuker te vinden.

Omdat ik dit kind een stevige flowervaring gun, schrijf ik voor haar een partij waardoor ze mee kan spelen met haar geliefde ‘Dance Macabre’. Ook al lukt het niet ineens, ze is in staat om zich te laten meeslepen door de muziek. Deze muziek biedt haar een keerpunt en geeft haar veel zelfvertrouwen. Op een dag blijft ze zelfs spelen terwijl de volgende leerling binnenkomt, stiekem lettend op bewonderende blikken…

Doordat we tijdens dit hele traject elke les samen blijven evalueren en positief terugkijken, leert Janneke heel langzamerhand dat fouten haar informatie geven. En ze leert hoe ze fouten kan gebruiken als een hulpje om iets aan de muziek te veranderen. Ze merkt dat genieten van muziek maken veel belangrijker is dan foutloos musiceren. 

Zo verstrijkt de tijd. Elke les ben ik me stevig bewust van Janneke’s spontaniteit en sta ik daar iets langer bij stil. Ik leg net wat meer focus op houding en ontspanning, waarbij we niet alleen de cello stemmen maar ook onszelf (af)stemmen. Aan het begin en aan het eind van de les spelen we stukjes die ze goed beheerst en die ze leuk vindt.

Dit is een leerling waar ik net wat tandjes harder voor werk. En met succes! Na een poosje zet ik nieuwe muziek voor haar neus, zonder enige aankondiging. Tot mijn verbazing pakt ze het aan en begint ze te spelen. Het lukt nog niet gelijk goed, maar ze laat zich niet uit het veld slaan. Ze zet door, pakt aan, en oefent. Tot ze op een voorspeelavond stralend tussen haar cellomaatjes op het podium zit! Ze denkt er niet eens over na: ze doet en ze durft!

En voor je nu gaat denken ‘dit klinkt te mooi om waar te zijn, want bij mij gaat dit HEEL anders’, nog even dit. Een leerproces gaat met vallen en opstaan. Zo ook bij Janneke. Na de zomervakantie beginnen we bijna weer van voren af aan. Ze oogt weer faalangstig, kruipt weer weg en mama moet weer bij de les zitten. 

En dit is eigenlijk volkomen logisch. Na een lange, rustige vakantie is nu school en muziekles weer begonnen. Er liggen weer allerlei verwachtingen en uitdagingen op kinderen te wachten. Dat is spannend voor ze. Een terugval is helemaal niet gek.

Toch komt, na een paar lessen, voorzichtig de Janneke van voor de vakantie weer terug. Stapje voor stapje gaan we het groeiproces opnieuw aan. En elke keer gaat dit een beetje gemakkelijker. We hebben ‘the end in mind’ (zonder faalangst muziek maken), maar we werken aan het proces, hoe lang dat ook duurt. Ik heb alle vertrouwen in dit kind!

Wil je inspiratie voor een ‘verzindiploma’? Je kunt ons document downloaden op onze site