‘Juf ik heb hoofdpijn en ik voel me niet lekker…. ‘
Een aantal lessen achter elkaar, klaagt Janneke van 8 jaar over hoofdpijnklachten, nog voordat we begonnen zijn met spelen. Maar vandaag voegt ze daar nog een zinnetje aan toe die bij mij de alarmbellen stevig doen rinkelen:
“Juf, misschien wil ik wel STOPPEN met celloles…”
Help, wat nu?? Want dit is zo jammer!
Janneke kwam in het begin steeds met zoveel energie en vrolijkheid naar de les. Het is een kind met talent en opvallend veel fantasie. Ze is bijvoorbeeld verrassend snel in staat om te zingen en te spelen tegelijk en komt elke les weer met geweldige ideeën. Ik maak daarom gebruik van allerlei verschillend (muzikaal) materiaal om haar nieuwsgierigheid en fantasie te voeden. Maar op een bepaald moment begon haar blijkbaar iets in de weg te zitten. En nu denkt ze zelfs over stoppen met les. Wat kan ik doen?
Ik besluit om haar moeder maar eens op te bellen. Zij vertelt me dat Janneke versneld is op school. Ze heeft een klas overgeslagen en sindsdien begint ze faalangst te ontwikkelen.
Dit herken ik in de celloles. Fouten maken is opeens een groot probleem geworden. Meteen bij het maken van een foutje, klapt Janneke dicht en sluit ze zich af.
Ik vermoed dat Janneke op dit moment veel meer basale veiligheid nodig heeft. Kennelijk moeten we op zoek naar een boost in haar zelfvertrouwen zodat ze kan leren met stress om te gaan. Ik duik nogmaals in al mijn aantekeningen over faalangst en perfectionisme en ik neem opnieuw contact op met Jannekes moeder.
Bij mama zijn betekent veiligheid voor Janneke. Daarom besluiten we dat ze voorlopig samen op les komen. Mama speelt ook cello en zo spelen we met zijn drieën veelvuldig muziek die ze al beheerst of die ze aan haar moeder kan uitleggen. Bovendien maken we zoveel mogelijk gebruik van al haar kwaliteiten: bewegen, energie, fantasie, creativiteit en humor.
Samenspelend met zijn drieën merken we dat het helpt om grapjes te maken over fouten en om expres fouten te maken. Met een kwinkslag na een foutje kan Janneke beter tegen een misser.
Ook is het fijn om de cello soms even helemaal los te laten. Gelukkig houdt Janneke heel erg van dansjes verzinnen. Als we de muziek zingen ontstaan de dansjes vanzelf. Ik doe natuurlijk hard mijn best om ook de dansjes van Janneke te dansen! En het is logisch dat ik er ‘niets van kan’, zodat we een flinke hoeveelheid humor tegenkomen. Lachen helpt haar te ontladen en te ontspannen. Bovendien ziet ze haar juf fouten maken zonder stress.
Door de enorme hoeveelheid fantasie die Janneke bezit, krijg ik ook een idee…;-)
We spreken af dat ze een diploma en medaille verdient wanneer ze 10 x iets geks verzonnen heeft in de les. Iets geks wat te maken heeft met deze les. Dit verzinnen geeft Janneke vrijheid en plezier en schept een ontspannen sfeer. Het verzindiploma is geboren!
Op een natuurlijk moment trekt mama zich terug en werken Janneke en ik weer samen. Dat gaat ongemerkt en prima. Janneke neemt en krijgt veelvuldig de regie over een les.
Dit gebeurt spelenderwijs, dus wanneer ze de regie pakt, haak ik aan. Met een vrolijk circusliedje ontstaat bijvoorbeeld een door Janneke bedacht spel waarbij ze zichzelf volledig vergeet. Haar faalangst verdwijnt naar de achtergrond. Ze herhaalt het liedje meerdere keren waardoor ze er steeds beter boven staat. Ze voelt zich steeds meer betrokken bij dit muziekstuk en begint het steeds leuker te vinden.
Omdat ik dit kind een stevige flowervaring gun, schrijf ik voor haar een partij waardoor ze mee kan spelen met haar geliefde ‘Dance Macabre’. Ook al lukt het niet ineens, ze is in staat om zich te laten meeslepen door de muziek. Deze muziek biedt haar een keerpunt en geeft haar veel zelfvertrouwen. Op een dag blijft ze zelfs spelen terwijl de volgende leerling binnenkomt, stiekem lettend op bewonderende blikken…
Doordat we tijdens dit hele traject elke les samen blijven evalueren en positief terugkijken, leert Janneke heel langzamerhand dat fouten haar informatie geven. En ze leert hoe ze fouten kan gebruiken als een hulpje om iets aan de muziek te veranderen. Ze merkt dat genieten van muziek maken veel belangrijker is dan foutloos musiceren.
Zo verstrijkt de tijd. Elke les ben ik me stevig bewust van Janneke’s spontaniteit en sta ik daar iets langer bij stil. Ik leg net wat meer focus op houding en ontspanning, waarbij we niet alleen de cello stemmen maar ook onszelf (af)stemmen. Aan het begin en aan het eind van de les spelen we stukjes die ze goed beheerst en die ze leuk vindt.
Dit is een leerling waar ik net wat tandjes harder voor werk. En met succes! Na een poosje zet ik nieuwe muziek voor haar neus, zonder enige aankondiging. Tot mijn verbazing pakt ze het aan en begint ze te spelen. Het lukt nog niet gelijk goed, maar ze laat zich niet uit het veld slaan. Ze zet door, pakt aan, en oefent. Tot ze op een voorspeelavond stralend tussen haar cellomaatjes op het podium zit! Ze denkt er niet eens over na: ze doet en ze durft!
En voor je nu gaat denken ‘dit klinkt te mooi om waar te zijn, want bij mij gaat dit HEEL anders’, nog even dit. Een leerproces gaat met vallen en opstaan. Zo ook bij Janneke. Na de zomervakantie beginnen we bijna weer van voren af aan. Ze oogt weer faalangstig, kruipt weer weg en mama moet weer bij de les zitten.
En dit is eigenlijk volkomen logisch. Na een lange, rustige vakantie is nu school en muziekles weer begonnen. Er liggen weer allerlei verwachtingen en uitdagingen op kinderen te wachten. Dat is spannend voor ze. Een terugval is helemaal niet gek.
Toch komt, na een paar lessen, voorzichtig de Janneke van voor de vakantie weer terug. Stapje voor stapje gaan we het groeiproces opnieuw aan. En elke keer gaat dit een beetje gemakkelijker. We hebben ‘the end in mind’ (zonder faalangst muziek maken), maar we werken aan het proces, hoe lang dat ook duurt. Ik heb alle vertrouwen in dit kind!
Wil je inspiratie voor een ‘verzindiploma’? Je kunt ons document downloaden op onze site
“Maar zo kan het OOK hoor!!!”
Karlijn (6 jaar oud) speelt 5 maanden blokfluit. We doen een leuke Ragtime. Het gaat goed, we swingen de pan uit samen. Dan ineens draait ze het kopstuk van haar fluit...
Ik ben meteen alert, want dit kan 2 dingen betekenen: of ze heeft er ineens genoeg van en vindt het tijd om de les te beëindigen, of er komt iets speciaals…
Nou, ik kan je vertellen: het werd iets speciaals! Ze speelt met dezelfde passie en muzikaliteit nogmaals de Ragtime, maar nu met haar hand onder het kopstuk... Met gemak zoekt ze de juiste toonhoogte. Een kind totaal in flow....
I ❤️ them…
Heb jij ook 'een Karlijn' op les?
En wil je meer weten over hoe je hoogbegaafde leerlingen in ‘flow’ kunt brengen tijdens jouw muzieklessen? Kom dan op 10 maart 2023 naar de webinar ‘Flow en meer…’.
Wil je liever eerst laagdrempelig kennis maken met WijsjedeWeg? Tijdens de Week van de Hoogbegaafdheid van 4-12 maart 2023 kun je de de opname van de introductiewebinar ‘Ik wil het niet leren, ik wil het kunnen!’ bekijken voor slechts 15 euro (normaal 25 euro).
‘Het is zo gezellig als je zo bent! Laat dat alsjeblieft ook eens bij anderen zien!’ zei ze.
Ze zette me aan het denken. Ze had het over Geert.
Geert ‘is’ een spraakwaterval. Over vanalles wil hij vertellen. Voor we aan de muziekles beginnen laat ik hem lekker spuien en ik geniet van zijn sprankelendheid.
En Geert ‘is‘ ook nog anders. Toen ik hem voor het eerst op les had, kon ik echt niet vermoeden dat hij een heleboel tijd later zo’n gezellige prater zou zijn… Want zodra er iemand anders binnenkomt gaat zijn spraakwaterval uit. Dan zie ik opeens weer het kind voor me dat voor het eerst op les kwam: zo stil, zo observerend, zo serieus.
Met haar opmerking gaat ze (wie dan? Doet er niet zo toe) voorbij aan Geert zijn diverse uitingsvormen van ‘zijn’ en aan zijn eigen manier van veiligheid creëren. Want kennelijk kijkt Geert graag de kat uit de boom. Pas als hij zich veilig voelt komt hij los.
Heb jij ook ‘een’ Geert op les?
Vraag jij je ook wel eens af wat je nou precies voor dit kind kunt betekenen? Of hoe je hem nog wat beter kunt bereiken tijdens je les? Of wat voor verwachtingen je eigenlijk kunt hebben van hem?
Tijdens de Week van de Hoogbegaafdheid van 4-12 maart 2023 kun je op een heel laagdrempelige manier kennis maken met WijsjedeWeg. Snuffel rond op deze website voor meer info.
‘Maar juf, dat KAN ik helemaal niet!‘
Les 1: Sterre probeert iets uit, iets wat ze nog nooit eerder gedaan heeft. En het lukt haar niet…. Voor het eerst van haar leven lukt iets niet in één keer. Ze begrijpt precies wat ik van haar vraag. Maar haar handen krijgen het niet meteen voor elkaar. Haar gezicht vertrekt, bijna kijkt ze al boos.
Het is me meteen duidelijk dat de woorden ‘oefenen’ en ‘proberen’ haar onbekend zijn. En dat falen haar bijna fysiek pijn doet.
Op deze eerste les realiseer ik me dat ik alles uit de kast mag halen om haar door deze moeilijke ervaring heen te helpen. Van Sterre mag niks piepen, moet alles klinken, mag niks mislukken en fouten maken is vreselijk. Als er teveel niet lukt speelt Sterre voor clown.
Gelukkig wil Sterre heel graag muziek maken en houdt ze nu al van haar instrument. Bovendien is ze een doorzetter. Thuis oefenen lukt wel en trots laat ze op de tweede les zien wat ze inmiddels kan. Maar het hele scenario herhaalt zich bij de volgende leerstap. En de volgende, en de volgende.
Heb jij ook ‘een’ Sterre op les?
Vraag jij je ook wel eens af wat je nou precies voor haar kunt betekenen? Hoe je haar toch een nieuwe uitdaging kunt gunnen, zonder dat je nou net teveel van haar vraagt? Hoe je kunt voorkomen dat ze faalangst gaat ontwikkelen?
Tijdens de Week van de Hoogbegaafdheid van 4-12 maart 2023 kun je op een heel laagdrempelige manier kennis maken met WijsjedeWeg.